Zélf, ik ben van 1954, word ik steeds meer geconfronteerd, niet zozeer met het ouder worden, meer met het ouder zijn. De statistieken geven ons geen inspirerende informatie, bijvoorbeeld dat wij mannen op de piek van ons kunnen zijn, zo rond ons 25e levensjaar. Lekker is dat! Dus rond je vijftigste ben je dan weer terug bij ‘af’. Gelukkig werkt het niet zo, al moet ik toegeven dat mijn atletische vermogen ietsepietsie is afgenomen. De zin en onzin van ouder worden, als ik er antwoord op zou kunnen geven, zou ik het doen, al vind ik er wel wat van. Sinds er filosofen zijn, buigen zij zich al over de vraag van ‘de zin van het leven’. De gigantische hoeveelheid boeken die er over geschreven is, roepen eigenlijk alleen maar meer vragen op (niet dat ik ze allemaal gelezen heb). Naar mijn idee is de formule vrij eenvoudig, geredeneerd tenminste vanuit het ‘nu’. Wij worden geboren, zijn een tijdje op de ‘bol’ en gaan dan dood. Een is maar alleen en twee is een groep en in groepen hebben wij met elkaar te maken, waarbij je een rol en een plek hebt. Die rol en plek hebben wij om het proces (bestaan) gaande te houden, of dat nu in een gezin is, een bedrijf, een land of wellicht zelfs mondiaal gezien. Dat niet iedereen die rol of plek ‘pakt’ is wel duidelijk, anders zou alles wel soepeltjes verlopen in plaats van de chaos waar wij middenin zitten. Of misschien is die chaos wel zo bedoeld, ik weet het niet.
Als voorbeeld kijk ik naar ouders in gezinnen, iedere week lees je er wel iets over in de kranten. Deze ouders, die niet bepaald hun ‘plek’ innemen van de oudste, meest wijze en richtinggevende gevende gezinshoofden en zéker niet de voorbeeldrol hebben in sociale of maatschappelijke contexten. Directeuren die hun plek verworven, gekregen of soms zelfs geforceerd hebben als ‘baas’. De rol, het goede voorbeeld, de leider die zijn/haar ondergeschikten tot bron van inspiratie is en/of door goed leiderschap (daarover mogelijk later nog meer) een organisatie gezond maakt en houdt, inclusief medewerkers, leveranciers en wie er ook nog meer mee te maken hebben. De ‘goeden’ zijn helaas slechts op één hand te tellen. Wat te denken van leiders van landen, het proces is initieel niet veel anders, die eerder struikelen over hun ego of verstikken in protocollen die zij zelf hebben helpen ontwikkelen?
Maar goed, voor alle betrokkenen geldt, je wordt geboren, je bent een tijdje op de ‘bol’ en dan ga je dood. Dat is het. Wat wij (ouderen) in die tussentijd, waar wij nu in zitten, voor’n rol en plek gehad hebben, dáár gaat het om. Én wat wij met al die gestapelde wijsheid, herinneringen, ervaringen en vooral leermomenten, nú doen, is een mooie vraag.
Bedenk, wat de statistieken ons ook vertellen over onze (mannen) piek op 25 jarige leeftijd, vertelt niets over de gestage groei die bijvoorbeeld ons brein doormaakt. Stel je voor (dit is mijn persoonlijke overtuiging) dat je brein inhoudelijk alleen maar groeit. Iedere dag komt er weer wat bij, iedere dag gebeurt er wel wat, dat je op telt bij wat je al had, kleine dingen, grote dingen, maakt niet uit. Het aantal inzichten; hoe dingen lopen, hoe mensen in elkaar zitten en zich gedragen, waar het allemaal om gaat, daar krijg je steeds meer van. Feitelijk, dat is tenminste wat ik betoog, wordt je steeds beter, steeds waardevoller voor je omgeving die nog niet zo ver is.
Vooral dat laatste is iets om goed te onthouden, ‘de omgeving die nog niet zo ver is’, want het is nog maar de vraag of je die Grote Waarde die je bij je hebt, zomaar kunt delen. ‘Zij die nog niet zo ver zijn’, zijn druk bezig hun eigen wijsheid op te bouwen, hun eigen herinneringen en inzichten. Wij zouden de meesten wel kunnen vertellen hoe het werkt, alleen ontnemen wij hen dan de kans het zelf te ervaren. Daar zit ‘m toch wel een beetje de ‘onzin’ van ouder worden, het verkrijgen van de ‘Grote Waarde’, die absoluut aanwezig is bij ieder van ons, waarbij het ‘delen’ (vooral de adviezen uit de categorie ‘ongevraagd’) vaak veel minder helpend is dan wij denken.
Dus mijn devies, maak (jongere) mensen niet wijzer dan noodzakelijk, zij komen er uiteindelijk zelf wel achter, net als jij en ik. Daarentegen, gebruik de Grote Waarde om je eigen ‘herfst en winter te kleuren’.
“Hoe dan” is een veel gehoorde vraag. Of ik daar antwoord op heb, ik denk het wel. Daarover meer in deel 2, ‘plezierig ouder worden(zijn).